Sint Eustatius |
Statia, 7 september 2017.
Vrienden,
Irma is de eerste orkaan die zo krachtig is en ons tegelijkertijd zo dichtbij passeert (althans, in de periode dat wij hier nu zijn). Voorafgaand aan de passage van de orkaan is sprake van een bijzondere situatie. Eigenlijk lijkt er niets aan de hand. De zon schijnt als normaal, de zee is vlak als een spiegel, een verkoelend briesje is voelbaar. En zo vlak bij is een verwoestende orkaan zich aan het ontwikkelen. Iedereen doet verder van alles om toekomstige schade te beperken en zich voor te bereiden op wat komen gaat: dichttimmeren van (grote) ramen, opruimen van losliggende zaken (die zich kunnen ontwikkelen als rondvliegende projectielen), inkopen doen waaronder kaarsen, batterijen, etc. Je vraagt je af hoe men zich vroeger voorbereidde op een orkaan. Je merkt er in de voorafgaande dagen eigenlijk helemaal niets van.
Maandag is besloten dat de school in elk geval dinsdag en woensdag gesloten zal zijn. Iedereen ruimt zijn of haar lokaal zo goed mogelijk op ervan uitgaand dat ook de school kan worden getroffen. Computer en beeldscherm gaan de kast in. Beamer hangt aan het plafond en krijgt een plastic (vuilnis)zak om zich heen. Maandagavond hebben wij nog een afspraak met de Commissie van Wijzen in het Old Gin hotel en dat werd een heel plezierig gesprek. Wat er uiteindelijk met hun rapport gaat gebeuren weten wij natuurlijk ook niet maar we zijn wel overtuigd van de goede bedoelingen en intenties van de twee heren. Niet alleen aan Statiaanse maar ook aan Europees Nederlandse zijde moeten er dingen verbeteren. We zien uit naar de ontwikkelingen. Maar goed, in Europees Nederland moet er eerst nog maar eens een regering worden samengesteld.
Terug naar de orkaan. Het is inmiddels dinsdag en komende nacht zal Irma passeren. In de ochtend maken we maar eens een rondje eiland: menig huis is dichtgetimmerd en ook bij de hotels wordt nagedacht over de vraag "wat doen we met de gasten". We zijn natuurlijk niet betrokken bij de interne hoteldiscussie maar we menen dat ze worden geevacueerd naar een veiliger plek: zo dicht bij zee met verwachte golfhoogten van omstreeks zes a zeven meter is natuurlijk ook niet echt plezierig.
De updates van het verwachte traject van Irma maken ons duidelijk dat Irma steeds dichter bij ons langs zal gaan maar nog steeds ruim noordelijk van ons. Het laat zich aanzien dat Sint Maarten en Anguilla op het meest waarschijnlijke pad liggen en dat is voor de bewoners van die eilanden niet fijn, om niet te zeggen desastreus. Inmiddels heeft de orkaan een kracht 5 gekregen (dat is de hoogste orkaankwalificatie) met windsnelheden die nog niet eerder boven de Atlantische Oceaan zijn waargenomen (aldus onze weergoeroe George Works in zijn ochtendbericht van dinsdag). De update van het KNMI (http://knmidc.org/weather/saba/, tabblad Tropical Cyclone Bulletin) geeft ons omstreeks half zes in de middag nog steeds het beeld dat Sint Maarten het zwaar gaat krijgen. Het is trouwens tamelijk ongelofelijk dat ik lees en schrijf over rampzalige ontwikkelingen terwijl we nog steeds (ca. zeven uur in de avond) zonder problemen over onze porch kunnen wandelen terwijl we kijken naar donkere wolken boven de Atlantische Oceaan. Het is inmiddels harder gaan waaien maar vooralsnog niet in die mate dat je ervan schrikt.
Om een uur of negen in de avond zijn we naar bed gegaan en je probeert te slapen. Dat lukt overigens wel redelijk maar om een uur of vier in de nacht kijk je eens om je heen en je ziet het behoorlijk te keer gaan. Fikse windstoten en aanhoudende regen. Om een uur of zes zijn we opgestaan en we hebben wat filmpjes genomen vanuit het huis, kijkend in de tuin met vlagen van regen en wind die voorbij schieten. We zijn benieuwd naar hoe de situatie is op het eiland en op de overige eilanden (met name Sint Maarten) maar het is niet verstandig om er uit te gaan (dat is ons overigens ook verboden: vanaf tien uur gisteravond werd niemand meer op straat verondersteld). En ook zonder electriciteit en internet is ons wereldbeeld beperkt tot het zicht op porch en tuin.
De wind lijkt een beetje gedraaid naar zuidwest (komend van noordwest) dus het lijkt of het oog van de orkaan onze meridiaan heeft gepasseerd in westelijke richting. Een enkel druppeltje komt vanuit het dak binnensijpelen maar veel naam mag dat niet hebben. Ook de telefoonservice ligt er uit dus we krijgen ook geen sms verzonden. We hadden in Europees Nederland graag willen laten kijken naar http://knmidc.org, tabblad "Saba en Sint Eustatius" en dan het actuele (waarschuwings)beeld, maar ja, die vraag krijgen we er dus niet uit. De veelgehoorde waarschuwing om toch vooral naar de radio te luisteren resulteert in weinig meer dan tijdvullende muziek en eenmaal de melding dat het disastercommittee niet te bereiken is. Veel meer dan thee drinken, ontbijten en naar buiten kijken zit er even niet in. Een beetje campinggevoel... ;-)
Plotseling staan Etienne en Frida voor de deur, en even later komt buurman Michael ook even kijken hoe het gaat. Of wij meer weten. Ook zij weten niets, hebben geen elektriciteit en geen telefoonsignaal. Na even bijpraten en een kop koffie gaan zij er weer vandoor en bij gebrek aan nieuws op de radio gaan ook wij maar even een rondje eiland maken. Op de kruising bij CNSI, onder aan de Lampeweg worden we aangehouden door een politieagent die ons zegt dat de radio oproept om thuis te blijven. Het zal wel maar tot een paar minuten daarvoor is er helemaal niets op de radio geweest.
We zien meer mensen op de straat en wij rijden een klein rondje (ondanks de politieagent). Bij het vliegveld is er evenmin enig internetsignaal. Veel takken over de weg. Veel loshangende kabels. Afgezien van deze eigen waarnemingen weten we eigenlijk niets van hetgeen Irma heeft veroorzaakt in de buurt. Weer thuisgekomen horen we inderdaad eenmaal de oproep op de radio om toch vooral thuis te blijven teneinde diensten als Stuco, brandweer en politie niet in de weg te lopen. Het idee dat mensen toch vooral (inhoudelijk) geinformeerd willen worden lijkt bij het disastercommittee geen hoge prioriteit te hebben. Het is nu half drie in de middag terwijl ik dit schrijf, we zitten op de porch, het is droog, er staat een stevige bries maar verder weten we dus niets. En we hebben ook geen mogelijkheid om familie in Europees Nederland gerust te stellen (en omgekeerd: van hen wellicht meer nieuws te ontvangen van wat zich rondom Irma heeft afgespeeld en hoe zij haar koers vervolgt).
Om een uur of vijf denken we "toch nog maar even een rondje" en we dalen (voor het eerst na Irma) af tot aan zeeniveau. Het algemene beeld wordt bevestigd: veel afgebroken takken en omgevallen bomen, diverse kabels die loshangen maar geen gebouwen die er niet meer zijn of iets van die orde. Zowaar heeft Old Gin House internet: zij hebben slechts een korte periode gehad zonder electriciteit en gelukkig ook weinig schade. Wij drinken er een biertje. Hier horen we ook voor het eerst dat het op Sint Maarten werkelijk heel heftig is geweest, details ontbreken ons maar het oog van de orkaan is kennelijk precies over dit eiland gegaan. Onze gedachte om internet hier op te zoeken is bij meer mensen opgekomen: er zitten diverse gasten die er vooral via internet hun familie informeren. Vanaf Old Gin House terug naar huis en onderweg (ter hoogte van de RK kerk) komen we Rosalie en Floyd tegen. We zetten de auto aan de kant en praten even bij met hen en met Walter Hellebrand en Lauris Redan.
Vanaf een uur of zeven zitten we weer in ons donker huis, slechts verlicht door kaarsen en een olielamp. Om een uur of negen gaan we naar bed en proberen te slapen. Het is wat frisser in huis nu de ramen weer open kunnen maar de ventilator doet het (natuurlijk) niet vanwege het ontbreken van elektriciteit. De volgende ochtend bedenken we dat het Stuco-water het wellicht wel doet, en ja hoor. Dat betekent dat we de stortbak van het toilet met een emmer kunnen vullen zodat we het toilet kunnen doorspoelen. Water is het probleem niet: de cistern zit voldoende vol. Maar zonder elektriciteit doet de pomp in de kelder het ook niet dus we hebben in huis geen waterdruk. Nu het probleem van het doorspoelen van het toilet is "opgelost" resteren nog twee problemen. Het opgeladen houden van de telefoon en de niet werkende koelkast. Het opladen van de telefoon proberen we op te lossen door alle op te laden apparaten vandaag mee te nemen naar school. Weliswaar is er vandaag (en waarschijnlijk ook morgen) geen school (voor de leerlingen) maar als gebouw heeft de GvP mogelijk een prioriteitspositie en wellicht wel elektriciteit (mogelijk zelfs internet: we zien het straks wel, eerst even ontbijten en de slang van het Stuco-water doorspoelen).
Vanmorgen op school geweest. Geen grote problemen maar evenmin elektriciteit of internet (waarop ik hoopte). Bij Eutel heb ik twee SIM-kaartjes gekocht van de andere provider maar vooralsnog verschijnt er ook bij deze provider weinig meer in het scherm dan "geen service". We wachten af. Old Gin House hotel lijkt tegenwoordig wel een soort leeszaal van een bibliotheek. Het is zo ongeveer de enige plek waar internet het nog schijnt te doen. Ook ik ben op dit moment bezig laptop, ipad en iphone alsmede twee powerbanks op te laden (en deze nieuwsbrief af te maken). Het is momenteel half twaalf in de ochtend. Ik ga nu deze brief verzenden. Omstreeks twaalf uur hebben Mia en ik hier afgesproken en die afspraken kunnen ook niet zomaar worden veranderd: ik zou niet weten hoe ik haar nu zou moeten bereiken. Toch lastig zo zonder telefoon (en dus ook sms) of internet.
Veel dank aan iedereen die belangstellende mailtjes en whatsappjes heeft gestuurd. Ik hoop ze allemaal (kort) te hebben beantwoord maar met deze nieuwsbrief krijgt iedereen weer een update van de situatie vanaf dit toch wel heel mooie eiland!
Groet,
Mia en Jan.